Manastir Sveti Nikola nalazi se na periferiji grada Vranja. Manastir pripada eparhiji vranjskoj, a datira iz prve volovine XIV veka.
Ne zna se ko je i kada izgradio ovu crkvu, jer o tome ne postoje precizni podaci. Najviše podataka se mogu naći u delima Jovana Hadži-Vasiljevića i poveljama kojima je manastir darivan.
Jedan od izvora nam otkriva da je crkva zadužbina braće Balšića. To potvrđuje činjenica da je u toku rekonstrukcije hrama u njegovim temeljima pronađen zapis na kamenu o braći Balšić kao ktitorima.
Drugi izvor pak otkriva da je manastir podigao knez Baldovin, koji je vlasnik zemlje na kojoj se manastir nalazi. On je tu zemlju dobio od kralja Stefana Dečankog na korišćenje davne 1334. godine.
Poveljom cara Dušana, izmedju 1343. i 1345. godine, manastir Svetog Nikole postaje metoh manastira Hilandar. Sve do 1402. godine, dok Turci nisu osvojili Vranje, monasi manastira Hilandar su ovde obitavali.
Već pomenuta povelja cara Dušana je najstariji sačuvani pisani izvor. U crkvi su pronađene tri nadrgobne ploče 1894. godine, a 1895. bivaju prenete u Narodni muzej u Beogradu. O njima je pisao Jovan Hadži-Vasiljević, a do danas je sačuvana samo jedna ploča, ona na kojoj je isklesan dan smrti kneza Baldovina, 10. oktobar.
Manastir Svetog Nikole 1402. godine ostaje napušten od strane monaha, a nakon turskog razaranja ostaje u ruševinama do kraja XIX veka. Za vreme vladavine kralja Petra I, 1905. godine, manastir je obnovljen i iz tog perioda datira ikonostas.
Tokom XX veka manastir Sveti Nikola egzistira kao crkva, a 1995. godine počinje obnova, uz blagoslov Njegovog Preosveštenstva Episkopa vranjskog Gospodina Pahomija, tada je podignut i manastirski konak.
M. P.