Svedoci smo otkazivanja i cenzurisanja Diznijevih crtanih filmova zato što „loše utiču na decu i mlade, šire rasističke poruke i propagiraju nasilje“. Ali da li su crtani filmovi odgovorni za nasilje među decom, ili su to, pak, roditelji?
Šta je kultura otkazivanja?
Kultura otkazivanja je savremena forma ostrakizma u kojoj dolazi do brisanja, zabranjivanja ili marginalizovanja sadržaja ili ličnosti koji se iz određenih razloga smatraju neprihvatljivim ili neprikladnim. Primer crtanog filma koji je „otkazan“ je Pepe le Tvor, a govori se i o otkazivanju crtaća kao što su Knjiga o džungli, Petar Pan, Lepotica i zver, Snežana i sedam patuljaka…
Promovisanje seksualnog nasilja i toksičnih veza?
Prvi na meti kulture otkazivanja bio je Pepe le Tvor. Optužen je za navalentnost. Spopadao je mačku u koju je zaljubljen. Iz tog razloga on više nije podoban da se nalazi u Space Jam-u i njegov lik se briše. Kako se navodi, postoji strah da takav lik može negativno uticati na mlađe generacije.
Još jedan primer „promovisanja seksualnog nasilja“ jeste crtani film Snežana i sedam patuljaka. Osim samog animiranog filma, kritikuje se i atkrakcija u Diznilendu pod nazivom Snežanina začarana želja. Baš ona je postala žrtva kulture otkazivanja zbog scene „poljupca prave ljubavi“, odnosno poljupca koji je oživeo Snežanu, a koji se desio „bez njenog pristanka“.
Bilo je reči i o tome da film Lepotica i zver promoviše toksične odnose i normalizuje stokholmski sindrom. Zver je, kako se navodi, nasilnik i prenosi pogrešne poruke deci. Na taj način je ruglu podvrgnuta čitava poenta crtanog filma koja se ogleda upravo u njegovom trudu i zalaganju da zbog ljubavi postane najbolja verzija sebe, da se menja, bude nežniji, pažljiviji. Na koji tačno način on loše utiče na decu koja ga gledaju, ostaje nerazjašnjeno.
Rasizam i stereotipi?
Kanal Dizni+ otkazao je crtane filmove Petar Pan, Dambo, Maza i Lunja, Knjiga o džungli i Mačke iz visokog društva. Oni su zabranjeni za prikazivanje na programu za decu do 7 godina. Svaki od njih otkazan je zbog navodnog rasizma koji se pojavljuje u njima.
Mačke iz visokog društva – Sijamska mačka koja se zove Šan Gon, kojoj glas daje belac, nacrtana je kao karikatura azijata i svira klavir sa drvenim štapićima za jelo.
Dambo – grupa vrana koja pomaže Dambu da nauči da leti stereotip su glasova crnaca. Glavnoj vrani koja se zove Džim Krou glas daje beli glumac Klif Edvards.
Knjiga o džungli – lik kralja Luija, majmuna koji nije vešt na jeziku, peva džez i lenj je. Prikaz ovog lika je kritikovan, jer je prikazan kao rasistička karikatura Afroamerikanaca.
Petar Pan – u filmu se o starosedelačkom stanovništvu govori kao o „crvenokošcima“. Pesma koja se prvobitno zvala „Šta čini crvenog čoveka crvenim“ takođe je proglašena rasističkom, pa je kasnije preimenovana u „Šta hrabrog čoveka čini hrabrim“.
Maza i Lunja – dve sijamske mačke, Si i Em predstavljene su sa anti-azijskim stereotipima. Postoji i scena u kafileriji gde žive psi koji stereotipno portretišu likove iz različitih zemalja – poput čivave Pedra iz Meksika i ruskog hrta Borisa.
Animiranim likovima je mesto u crtaćima. Oni nisu zaduženi za vaspitavanje dece. Nisu tu da šalju prave ili pogrešne poruke. Tu su da izazovu emocije kod publike. Sa druge strane, vaspitanje, usmeravanje i tumačenje crtanih filmova je isključivo posao roditelja. Nasilje zastupljeno kod dece nije izazvano i isprovocirano crtaćima i fiktivnim likovima. Izazvano je pogrešnim vaspitanjem.
Autor: Stanislava Jovanović