Manastir Sveti Prohor Pčinjski se nalazi na levoj obali reke Pčinje, 30 kilometara južno od Vranja. Smešten je na šumovitim obroncima planine Kozjak, u blizini sela Klenike.
Prema predanju, manastir je podignut u XI veku, a podigao ga je vizantijski car Roman Diogen, kao znak zahvalnosti Svetom Prohoru Pčinjskom koji mu je prorekao da će postati car.
Očuvana je kapela u kojoj počivaju mošti Svetog Prohora. Radi se o maloj i niskoj, pokloničkoj, prostoriji. Na istočnoj strani prostorije smeštene su mošti svetitelja, a u desnom gornjem uglu postoji mali otvor iz koga izvire čudotvorno miro.
Sveti Prohor Pčinjski je jedini srpski svetitelj-mirotočac u Srbiji.
Sudeći po sačuvanoj borduri na severnom zidu, crkva je nekada imala zidani ikonostas. Krajem XVI veka je crkva obnovljena, dograđivanjem paraklisa u slavu Bogorodice. U paraklis se iz naosa ulazi hodnikom uz grobnicu Svetog Prohora i kroz vrata na južnoj strani nove crkve. Nova crkva započeta je 1898. godine, a dovršena 1904.
U manastirskom kompleksu postoje dva konaka, od kojih ,,vranjski konak” predstavlja jednu od najlepših građevina ovog tipa u Srbiji. Građen je između 1854. i 1862. godine, zaslugom trgovca iz Vranja, Hadži-Mihaila Pogačarevića. Stariji konak je imao 70 prostranih soba, dok se u novijem nakaze 22 moderno uređene sobe, sa jednom velikom prostranom salom.
Prvobitna crkva, podignuta nad grobom ovog čuvenog svetitelja i misionara, više puta je obnovljena. Sadašnja crkva sagrađena je jos 1898. godine. U oltarskom prostoru nalazi se grobnica Svetog Prohora Pčinjskog i monaška kosturnica.
Nedeljko Kovačević, dugogodišnji manastirski tutor rodom iz sela Klinovac, bio je najzaslužniji za oporavak manastira. U znak zahvalnosti, kada je preminuo njegovo telo je sahranjeno u manastirskoj porti.
Manastirski Kraljev konak 27. januara 2014. godine je izgoreo.
Mnogo freskopisaca je docrtalo nove freske, koje se lako mogu prepoznati, a koje čine ovu crkvu jednu od najvećih umetničkih poduhvata iz svih doba freskoslikarstva.
Jedna od najznačajnijih ikona u manastiru je ikona Svetog Prohora Pčinjskog sa scenama iz njegovog žitija. Ikona je nastala 1871. godine i izradio ju je samouki ikonopisac Zaharije Desperski Samokovac.
Za vreme igumana Vatrolomeja, 1934. godine, počela je obnova ikonostasa manastirskog hrama. Ikona Presvete Bogorodice je u posebnom koloritu.
KO JE BIO PROHOR PČINJSKI
Prohor Pčinjski je rođen u prvoj polovini XI veka, od pobožnih roditelja, Jovana i Ane, u okolini Ovčeg polja.
Kako žitije kaže, Prohor je rano izučio knjižne mudrosti i u svemu je bio bolji od svojih vršnjaka. Odlazi i pešteru Nagoričansku, istočno od Kumanova, blizu današnjeg manastira Staro Nagoričino i tamo sreće lovca Diogena. Prohor mu proriče da će postati car, što se i obistinilo, uz reči: seti se i mene kada postaneš car.
Trideset godina se Prohor podvizavao u planini Kozjak, južno od Vranja, u jednoj maloj pećini. Nakon šezdeset i dve godine isposničkog života, tu je i umro.
Prohor se u snu javio caru Diogenu rečima: ,,Zašto Diogene zaboravi svoje pređašnje haljine i mene starca? Postaraj se da mi podigneš makar mali hram”. Cara zbog toga obuze strah, te zajedno sa patrijarhom i pratnjom pođe u Žegligovski kraj u Nagoričino da traži starca Prohora. Kako ga tamo nisu našli, pređose u planinu Kozjak.
Potraga je trajala mnogo dana, ali su uspeli da pronađu pećinu i u njoj mošti prepodobnog Prohora. Na tom mestu car podiže crkvu, u slavu Svetoga apostola Luke, a desno od reke Pčinje sagradi hram posvećen prepodobnom Prohoru.
Sa desne strane oltara su položili mošti Prepodobnoga, a iz njih poteče sveto miro. Deo moštiju je car odneo u Carigrad, a jedan deo je kasnije dospeo u Ljubostinju, dok se ostatak i danas nalazi u manastiru Svetog Prohora Pčinjskog.
O prepodobnom Prohoru Pčinjskom su sačuvana mnoga pisana svedočanstva, posebno o njegovim čudotvornim moštima. Pravoslavna crkva ovog sveca slavi 1. novembra.